Ekologia i behawior
Terytorium
Bobry prowadzą głównie nocny tryb życia, rozpoczynając aktywność o zmroku i kończąc o wczesnych godzinach porannych. Jednak w miejscach o niskiej penetracji przez ludzi są aktywne także w ciągu dnia. Jako zwierzęta ziemnowodne, większość czasu spędzają w sąsiedztwie wody, gdzie żyją w małych koloniach lub grupach rodzinnych liczących od 2 do 7 osobników. Odróżnia to go od bobra kanadyjskiego u którego tego typu grupy mogą liczyć do 12 osobników. Grupa bobrów tworzona jest przez parę osobników dorosłych, które jako jedyne są zdolne do rozrodu, młode tegoroczne i młodociane 1-2 letnie.
Wielkość bobrowych terytoriów jest bardzo zmienna i w znacznym stopniu zależy od charakteru środowiska i dostępnej bazy pokarmowej, wielkości i składu grupy rodzinnej, czy stopnia osiadłości. Zwykle bobry zasiedlają 1-6 km cieku, choć rozpiętość podawana przez niektórych badaczy bywała dużo wyższa i wynosiła 0,5-12 km długości. Najmniejsze terytoria (o długości 0,5-0,7 km) obserwowano wzdłuż niewielkich strumieni, podczas gdy te zlokalizowane np. w podmokłych zbiorowiskach leśnych były zazwyczaj wyraźnie większe (rozmiar terytorium zmniejsza się wraz ze wzrostem jakości zajmowanego siedliska). Podobnie rozmiary terytoriów danej grupy zmieniały się w zależności od zagęszczenia populacji. Przy wysokich zagęszczeniach zdarzało się, że opuszczanie rodziny przez wyrośnięte już młode z wcześniejszych miotów było opóźniane, a okres pozostawania młodych w rodzinnym terytorium był znacznie dłuższy. Wielkość penetrowanego obszaru zmienia się wraz ze stopniem osiedlenia. Początkowo rozległe terytoria nowo osiadłej grupy z czasem znacznie się zmniejszają. Badania prowadzone w Holandii wykazały zmniejszenie się wielkości obszaru zajmowanego przez reintrodukowaną rodzinę z 36 km do 6,4 km, w ciągu 4 lat.
Badania telemetryczne potwierdziły bardzo niewielki stopień pokrywania się terytoriów poszczególnych grup rodzinnych (średnio 0,5-2,2%), co może poniekąd dowodzić skuteczności działania znakowania jako formy ochrony terytorium.
Komunikacja
Terytoria bobrowe są znakowane przy użyciu stroju bobrowego (castoreum) i/lub wydzieliny gruczołów analnych, które pozostawiane są na kopczykach z mułu, fragmentach roślin czy zerwanych liściach. Zazwyczaj miejsca znakowania położone są w bezpośrednim sąsiedztwie wody. Główną funkcją tego typu znakowania jest zaznaczenie terytorium, co umożliwia znaczne ograniczenie liczby konfrontacji pomiędzy osobnikami. Dodatkowo castoreum oprócz funkcji ostrzegającej pełni też funkcję informacyjną dla ewentualnych osobników pojawiających się w sąsiedztwie terenu zajętego przez bobrzą rodzinę. Część badaczy uważa, że castoreum i wydzielina gruczołów analnych pełnią odrębne funkcje w sygnalizacji zapachowej. Strój bobrowy pełni funkcje terytorialne, jest pozostawiany najczęściej w miejscach granicznych pomiędzy terytoriami, natomiast wydzielina informuje o płci, wieku, gotowości do rozrodu w rejonach o najwyższej aktywności grupy.
Kopce formowane przez bobry pełnią funkcję punktów granicznych i mogą być wykorzystywane w celu określenia wielkości terytoriów i zagęszczenia bobrów na danym obszarze. Najwyższa intensywność znakowania obserwowana jest wiosna gdy przychodzą na świat nowe młode i 2-letnie osobniki opuszczają rodzinną grupę. Choć część badań nie wykazywała wyraźnej sezonowej zmienności w intensywności znakowania. W pewnym stopniu liczba kopców jakie znajdujemy na danym obszarze jest zależna od zagęszczenia bobrów i liczebności sąsiadujących ze sobą grup rodzinnych, choć oprócz miejsc granicznych bobry intensywnie znakują stałe, często odwiedzane i wykorzystywane punkty w obrębie terytorium (sąsiedztwo nory, żeremia czy wydeptane ścieżki), które są jednocześnie najintensywniej bronione.
Komunikacja głosowa.
Głosy bobrów są raczej rzadko słyszane niemniej odgrywają stosunkowo ważną role w kontaktach międzyosobniczych czy międzygrupowych. Wilsson (1971) wydziela 4 typy głosów wydawanych przez bobry.
- Kiedy zwierzę próbuje nawiązać kontakt z innym członkiem grupy rodzinnej zaczyna wydawać wysokie świszczące dźwięki.
- Gdy kilka osobników jest w bliskim kontakcie ze sobą można usłyszeć długa serię wysokich i niskich dźwięków.
- Młode bobry często wydają jęczące/narzekające głosy.
- Małe bobry przed ukończeniem 1 miesiąca wydają grzechoczące/rechoczące krzyki podczas chwytania.
Poza tym pojawiają się w literaturze opisy głosów ostrzegawczych i odstraszających określanych jako syczenie czy sapanie, czy też spotykane częściej kwilenie i popiskiwanie wydawane przez członków rodziny.
Schronienia
Funkcję schronień u bobrów pełnia nory, żeremia, żeremionory (półżeremia) i gniazda.
Żeremia są to kopulaste struktury budowane z gałęzi, traw, mchu, i uszczelnione darnią i błotem, tworzone zwykle w rejonach gdzie płaskie brzegi rzek, potoków czy jezior uniemożliwiają kopanie nor. Ze względu na ich lokalizację wydziela się 3 rodzaje żeremi: żeremie wyspowe, żeremie stawowe, żeremie na brzegu jeziora.
Wejście do żeremia znajduje się pod wodą. Długi korytarz prowadzi do komory gniazdowej, znajdującej się ponad powierzchnią wody i wyścielonej suchym materiałem roślinnym i wiórami drzewnymi. U szczytu żeremia zlokalizowany jest kanał wentylacyjny tworzony przez luźniej ułożone gałęzie. Ponadto od komory odchodzą dodatkowe mniejsze korytarze - syfony, których ujście znajduje się pod wodą. W przypadku cieków i zbiorników wodnych o dużych wahaniach wody komory mogą być tworzone na różnych poziomach.
Często w terytorium danej rodziny znajduje się więcej niż jedno żeremie. Wówczas poszczególne z nich mogą być zajmowane w różnych porach roku bądź w określonej sytuacji (np. gdy poziom wody w miejscu głównego żeremia jest zbyt niski). Czasem dodatkowe żeremie jest miejscem narodzin młodych.
W rejonach gdzie brzeg jest stosunkowo wysoki i umożliwia kopanie, bobry kopią nory mieszkalne. Często skomplikowany i rozbudowany system korytarzy prowadzi do kilku lub kilkunastu komór zlokalizowanych na różnych poziomach. Długość korytarzy może dochodzić wówczas do kilkudziesięciu metrów. Ujście nory znajduje się pod wodą, natomiast na brzegu można natknąć się na ujścia kanałów wentylacyjnych. Często nory kopane są pod korzeniami drzew, co w znacznym stopniu chroni je przed zawaleniem się. W przypadku gdy wejście do nory znajduje się nad powierzchnią wody jest ono maskowane przy użyciu gałęzi. Nory bobrowe często zawalają się od góry. Są wtedy łatane przez bobry przy pomocy gałęzi i mułu. Z czasem wzmacniane od zewnątrz tworzą kopulasta formę stanowiąc coś pomiędzy żeremiem a norą, tzw. półżeremie (żeremionorę).
Gniazda tworzone przez bobry są to zagłębienia w ziemi, zlokalizowane wśród gęstych krzewów, pod zwalonymi pniami drzew lub między korzeniami. Gniazda są tworzone i wykorzystywane głównie w okresie wiosennym i letnim, zwykle jako schronienia przejściowe.